Yara iyileşmesinde temizlenmiş olan yarada epitel yani yeni deri oluşumunu uyarmak için kullanılmakta olan temel maddeler erişkin tipi kök hücreler, plateletten zengin plazma ve büyüme faktörleridir. Bunlarla ilgili daha detaylı bilgiyi hücresel tedaviler isimli bölümde okuyabilirsiniz. Burada vurgulamak gereken en önemli şey yaraya yol açan kronik durumun bölgesel iyileşmeye ancak katkıda bulunabileceği, iyileşme gerçekleştikten sonra hasta kendine dikkat etmezse hızlı bir şekilde yara durumuna hızla dönüleceğidir.

Hücresel tedaviler kısmında çok detaylı değinmediğim iki ürün, kök hücreler ve büyüme faktörleridir. Bugün erişkin tipi kök hücrelerin metabolik hastalıklara bağlı kronik yaraların tedavisinde kullanıldığı ve hastalarda iyileşmeyi hızlandırıcı etkilere sahip olduğuna dair yayınlar mevcuttur. Bu hücreler erişkinde kemik iliği ya da yağ doku kökenli olarak elde edilebilir. Ancak mezenkimal kök hücre açısından yağ dokusu oldukça zengindir ve tedavide kullanılabilir. Kök hücreler, birçok hücre tipine dönüşebilen ve çeşitli maddeler salgılayarak da bölgesel iyileşmeyi tetikleyebilen hücrelerdir. Bu maddeler içinde  büyüme faktörü adı verilen moleküller de vardır. Büyüme faktörleri çok sayıda olup ticarileşen birkaç ürün içerisinde en sık kullanılanı epidermal büyüme faktörü (EGF) olarak bilinendir ve yara yüzeyinde epitel yani yeni deri tabakalarının oluşumunu artırdığına dair çalışmalar vardır [Bkz. 1-7].

1. Garcia Herrera AL, Febles Sanabria RJ, Acosta Cabadilla LLÁ, Moliner Cartaya M. Curative Metatarsal Bone Surgery Combined with Intralesional Administration of Recombinant Human Epidermal Growth Factor in Diabetic Neuropathic Ulceration of the Forefoot: A Prospective, Open, Uncontrolled, Nonrandomized, Observational Study. Curr Ther Res Clin Exp. 2017 Apr 7;85:2-7
2. Işıkgöz Taşbakan M, Yıldırım Şimşir I, Mermer S, Uysal S, Öztürk M, Çetinkalp Ş. Intralesional epidermal growth factor therapy fordiabetic foot ulcers: an evaluation of 15 cases. Turk J Med Sci. 2017 Nov 13;47(5):1500-1504.
3. Kasap Ş, Barutçu A, Güç H, Yazgan Ş, Kıvanç M, Vatansever HS. Effects of Keratinocytes Dif-ferentiated from Embryonic and Adipogenic Stem Cells on Wound Healing in a Diabetic Mouse Model. Wounds. 2017 Nov;29(11):297-305.
4. Ertugrul BM, Buke C, Ersoy OS, Ay B, Demirez DS, Savk O. Intralesional epidermal growth fac-tor for diabetic foot wounds: the first cases in Turkey. Diabet Foot Ankle. 2015 Aug 11;6:28419.
5. Hong JP, Park SW. The combined effect of recombinant human epidermal growth factor and erythropoietin on full-thickness wound healing in diabetic rat model. Int Wound J. 2014 Aug;11(4):373-8.
6. Park B, Kong JS, Kang S,Kim YW. The effect of epidermal growth factor on autogenous fat graft. Aesthetic Plast Surg. 2011 Oct;35(5):738-44.
7. Breuing K, Andree C, Helo G, Slama J, Liu PY, Eriksson E. Growth factors in the repair of partial thickness porcine skin wounds. Plast Reconstr Surg. 1997 Sep;100(3):657-64.
8. Chae DS, Han S, Son M, Kim SW. Stromal vascular fraction shows robust wound heal-ing through high chemotactic and epithelialization property. Cytotherapy. 2017 Apr;19(4):543-554.